Het excellente kookboek. Het eerste kookboek in de Republiek – Dr. Carolus Battus

Beschrijving

Deze verzameling van zo’n driehonderd recepten laat op unieke wijze de veranderende keuken zien van de late middeleeuwen naar de moderne tijd. Neerlandici Christianne Muusers en Marleen Willebrands hebben dit historische kookboek hertaald in modern Nederlands, met uitgebreide achtergrondinformatie over de 16e eeuwse Dordtse arts Carolus Battus, zijn gezondheidsleer, de keukeninrichting en zijn kookkunst.

Kunsthistorica Alexandra van Dongen beschrijft de gedekte tafel en de tafelmanieren uit die tijd. De tafel illustreert zij met zestiende-eeuws tafelgerei uit de collectie van Museum Boijmans van Beuningen.

Carolus Battus (ca 1540-1619) werd geboren in Gent, studeerde medicijnen in Rostock en werkte op diverse plaatsen in Frankrijk en Duitsland voordat hij zich eerst in Antwerpen en daarna in Dordrecht vestigde als arts. Hij eindigde zijn carrière in Amsterdam.

Battus was niet alleen arts, hij vertaalde en schreef ook medische en literaire werken, waaronder het Excellente kookboek.  Dit  eerste gedrukte kookboek in de Republiek, publiceerde hij in  in Dordrecht in 1593 als bijlage bij het Medecynboec, zijn vertaling uit het Duits van het Artzneybuch.

Het excellente kookboek van doctor Carolus Battus uit 1593 heeft een informatieve inleiding, een fotografische weergave van het oude kookboek, een vertaling van de recepten in modern Nederlands, een verklarende woordenlijst en een hoofdstuk waarin een aantal recepten beschikbaar zijn gemaakt voor de hedendaagse keuken met prachtige afbeeldingen: reproducties van schilderijen uit de zestiende eeuw, maar ook foto’s van keukengerei uit die tijd en foto’s van op zestiende-eeuwse wijze gedekte tafels.

Het excellente kookboek van doctor Carolus Battus uit 1593 won de De Gerrit Komrij-prijs 2020